Kısa bir zaman içerisinde, Küba’da homoseksüellere karşı baskının sorumluluğunu üstlendi, Sovyetlerin ABD’ye karşı bir nükleer saldırıda bulunması önerisini sorguladı, ve son olarak da Küba’da inşa ettiği ”model”in işe yaramadığını kabul etti.
Bir kaç gün sonra Havana Üniversitesinde insanları fazlaca şaşırttığı doğrudur, bir yandan söylediklerini onaylarken diğer yandan da söylemek istediklerini düzeltmesi çok değişik yorumlara neden oldu.
Ben, Fidel Castro’nun ”herhangi bir kuşku ya da kırgınlığa sahip olmadan,” ” Küba Modeli artık bizim işimize yaramıyor’ dediğinde bu konuda çok az bir şüpheye sahip olduğuna inananlardanım.
Bundan sonra da Castro’nun gazetecilerin ne dediğini yanlış yorumladığını, aslında söylemek istediğin şeyin tam tersi olduğu şeklindeki vurgusuna şahit olduk. Çelişkili bir durum olduğu görülüyor.
”Model ” hakkında konuşmayı bırakarak, ”sistemi” söz konusu etti, ”kapitalist sistem artık ABD ve dünyanın işine yaramıyor” dedi. Bundan sonra, ” Buna benzer bir sistem Küba gibi bir sosyalist ülke için nasıl olur da işe yarayabilir ” diye sordu.
Komünist Parti’nin aydın üyelerinden biri, bana onlar için yalnızca iki ”sistemin”’söz konusu olduğunu söyledi: sosyalist ve kapitalist. Ancak, sosyalizmi inşa etmek için değişik modeller vardır: Çin, Sovyet, Yugoslav, vb.
Küba’da 1968’den beri- bütün şirketler, ticaret ve hatta sokak satıcılarının bile devlet kontrolü altına alındığı tarih- Sovyetler modeli uygulanmaya başlandı ve Küba döneminin en güçlü komünist iktidarının koruması altında yaşayabildi.
Bu model ve üzerinde şekillendiği yasalar ve kararnameler bugün o kadar işe yaramaz durumdadır ki, Komünist Parti ekonomistleri ve muhalefettekiler bu sistemin ülkenin üretici güçlerinin gelişmesinin önünde ki ana engel olduğu konusnda aynı fikirdedirler.
Raul Castro’nun harekete geçmesi için destek
Fidel Castro yaptığı konuşma ile büyük bir keşif yapmadı; gerçekte, belki de bunu kabul eden son Kübalı idi. Ancak, bu türlü bildirimler onun gibi politikacılar tarafından yapıldığı zaman hemen hemen herzaman ima edilen fikirlere sahiptir.
Modelin artık çalışmadığını teyit ederek Komutan, diğer politik liderlerin ”Fidelçilik” bayrağı altına sığınarak muhalefet etmemesi, gerekli gördüğü herşeyi değiştirmesi için General Raul Castro tarafından izlenen yolun önünü açtı.
Fidel Castro’nun söylediklerini ve sadece birkaç gün sonrasında açıklanan modelde ki değişiklikleri – Cuentapropistas(serbest çalışanlar)’ın sayısı birden yükselecek ve 40 yıldan fazla bir süredir yasaklanan küçük özel şirketlere izin verilecektir- yorumlarken fazlasıyla sezgilerime dayandığımı sanmıyorum. Öyle gözüküyor ki, bazı kişiler Sovyetler modeli ve sosyalist devrimin aynı anda yaşayamayacağını düşünüyor. Fidel Castro’nun devrimi kurtarmayı seçtiği görülüyor ancak bazı bakımlardan onun kendi kökenlerine doğru itmeyi ima ediyor.
Bu verimsiz ekonomik model izlenmeye devam edilirse ”devrimin başarılarının” (sağlık sistemi, eğitim, spor ve kültür ) çok pahalı hale gelerek yokolacağı anlaşıldığı zaman mevcut durum bir kırılma noktasına ulaşmıştı.
Politik alanda, Fidel homoseksüelleri baskı altında tutma konusunda bütün sorumluğu üstlendi, böyle yaparak aktif liderliği nefret dolu ve küfüre dayanan ve hatta uluslararası sol tarafından da eleştirilen ayrımcı uygulamalardan dolayı herhangi bir sorumluluk almaktan kurtardı.Ayrıca, Washington’a bir zeytin dalı uzatarak iktidarı aldığından beri ilişkilerin düzeltilmesini talep eden erkek kardeşinin önünü açtı, 1962’de ABD’ye karşı bir nükleer saldırı yapılmasını önerdiği zaman durumun kontrolünü kaybettiğini kabul etmesi dışında çok az şey daha fazla bir etkiye sahip olabilir.
Aynı biçimde, Washington’ da ki etkili Yahudi lobisine onlara yakın olan iki gazeteci aracılıgıyla bir mesaj yolladı. İran’ı İsrail’e ”iftira” atmakla suçladı ve Yahudi halkının maruz kaldığı baskı ve zülmü tanıdı.
Bundan sonra, muhtemel bir nükleer savaşa kararlı bir şekilde karşı olduğunu göstererek imajını yükseltti. Düşmanları Küba füze krizinden söz etmeye başladığında henüz bu konuda konuşmamıştı; bundan dolayı inanılır olabilmesi için özeleştiri bir gereklilik idi.
Erkek kardeşine verdiği destek kimseyi şaşırtmamalıdır. Onun kendi yerine geçmesini daha ilk baştan beri Komutan’ın kendisi istedi; Raul’u yönetim kademesinde ”ikinci yetkili” olarak 50 yıl tuttu; ve hastalandığı zaman görevini küçük kardeşine devir etti.
Belki de ben de Fidel’in açıklamaları ve sözleri ile ne söylemek istediği hakkında ”tam tersi” bir yorum yapıyorum. Her ihtimalde, bir yanlış yapmak herzaman için Fidel Castro gibi bir politikacıyı ciddiye almamaktan daha iyidir.
çeviri: erol yesilyurt (lahy)
latin amerikan haber yorum 