Gerilla, futbol ve bir başkan

Metin Yegin

http://www.radikal.com.tr

Radyo günleriydi. Tupamaros gerillası, spor radyosu Radio Sarandi’yi ele geçirdi. Derbi maçı radyodan canlı yayımlanıyordu, Nacionel-Estudiantes de la plata. Gerilla, bildiriyi okumak için devre arasını bekledi. Sonra radyodan çıkıp gittiler. Yakın bir pub’da maçın devamını dinlediler. Daha önce de diktatörün konuşma yapacağı bir radyo istasyonunu havaya uçurmadan, komşu evdekileri uyarmışlardı; komşunuzu bombalayacağız diye. Radyonun sahibi Pacheco Areco, başkan diktatörün yakını arkadaşı ve danışmanıydı. Radyoyu bombalamadan, iki radyo vericisini de kurtardılar. Patlamaktan ve diktatörden kurtulmuş vericiler, korsan radyo olarak daha sonra birçok yerde halka hizmet verdi.

Uruguay, Copa America’da finale çıktı. Bugün oynanacak. Bütün Uruguay bu finali bekliyor. “Brezilya’da en sevilen spor basketboldur” diyordu bir yazar. “Futbol mu? O spor değil dindir.” Uruguay’da bu daha da öte. Dine inanmayanlar var ama futbol seyretmeyen, asla. Eğer finaldeki rakibi Paraguay’a yenilirse en az iki-üç kişi kalpten ölür ve birkaç kişi intihar edebilir.
Jose Mujica, namı diğer Pepe. Tupamaros gerillası lideri. Yukarıdaki eylemlerin, şenlikli banka ve kumarhane soygunlarının sorumlularından. Yılbaşı öncesi yiyecek kamyonlarını ele geçirip yoksullara Christmas yemeği için dağıtıyorlardı. Yakalanan arkadaşlarını cezaevlerinden çıkarmak için elçileri kaçırmak gibi özel bir af yöntemi uyguluyorlardı. Pepe bugün Uruguay Devlet Başkanı. Doktorlar onun için de önlem aldılar. Maç sırasında kalpten ölebilir diye. Diktatörlük sırasında, uzun zamanı tecritte olmak üzere 14 yıl cezaevindeydi. Bir hücrede, kafasına çuval geçirilmiş ve tepesinde iki muhafızla bekletilirken o haftaki maç sonuçlarını soruyordu.

Uzun diktatörlük belleğe ve günlük yaşantıya iz bırakmış. Taksilerin önü ile arkası arasında kalın, saydam plastikten bir bölüm var. Şoförün kafasına vurulmaması için yapılmış. Şoförün kafasına vurma isteği uyandırıyor. Soluk kesici, tıkılmış, sıkıştırılmış ve yere yatırılmış kafanın üzerine bastırılmış hissediyorsun. Yani 12 Eylül günlerinde sokakta dolaşır gibi.

Bir de şoför sen arabaya bindikten sonra öndeki bir manivelayı çekerek seni içeri kilitliyor. İdeal bir panik atak yaratma biçimi. Sıkıysa parayı verme. Zaten parayı arkadan küçük bir bölmeye yerleştirip öne çevirdiğinde uzatabiliyorsun. Şoför para üstünü aynı yere koyup geri çeviriyor. Kola uzanıp kapıyı açıyor. İnip toprağı öpebiliyorsun. Soyguna karşı iyi bir önlem diyor Uruguaylılar gülerek, ufak bir sorun var; trafik kazasında kafasını bu bölmeye çarparak ölen sayısı soygunlardan kat kat fazla.
Bina kapıları da dairelerin içinden açılamaz. Aşağı inip anahtarla açmak zorundasın ve misafir giderken de yine inip kapıyı açman gerek. Arjantin’de de böyle. Cuntadan önce de mi böyleydi diye sormuştum Arjantin’de. Bilmem öncesi var mıydı dediler. Ama en azından misafire saygı için güzel. Kapıya kadar seni uğurluyorlar. İyi tarafları da var cuntaların. Bizde de taksilere taksimetre takılmıştı.

Tupamaros gerillası, şehirde bin kaplan gücündeydi. Mesela Amerikan milyarderi Rockefeller’ın ziyaretinden hemen önce General Motors şirketini bastı. Alman Bayer firmasını bombaladı. Bıraktıkları bildiride “Bir Nazi işletmesi olan Bayer, Vietnam’da Yankee’lerin kullandıkları gazı satıyor, bütün ölümlerin suç ortağıdır” diyordu. Biz Bayer’i sadece Aspirin yapar biliyorduk. Sahiden biber gazını bize kim satıyor?

Montevideo’da bir fotoğraf stüdyosu kurmuşlardı. Sahte polis kimlikleri, askeri geçiş izinleri, pasaportlar yapıyorlardı. Ernesto Che Guevara’nın Bolivya’ya giriş pasaportu da burada yapıldı. Sakalsız ve kel bir fotoğrafı vardı. Che bu fotoğraf için kafasının ortasını kazımış, efsanevi sakalını kesmişti.

Pepe Mujica ile Uruguay Parlamentosu’nda konuşuyordum. Che’nin neden Bolivya’ya gittiğinin de peşindeydim. Uruguay’da gerilla, Tupamaros hareketi Bolivya’dan çok güçlüydü. Neden Uruguay’a gelmedi diye sordum. “Sanırım devrimin ancak kır gerillası ile olabileceğini düşünüyordu. Burada biz şehirlerde örgütlüydük ve zaten Uruguay’ın çoğunluğu kentlerdeydi” diyordu.

Tupamaros hareketi altmışlarda Sosyalist Parti’den ayrılmıştı. Partinin, mücadeleyi burjuva yasallığı içine hapsettiğini söylüyorlardı. Pepe’ye “Hâlâ devrimci misiniz” diye sormuştum. Parlamento başkanı odasındaydık. “Biz Che Guevara çizgisinde çok önemli bir dönem yaşadık ama şu anda başka bir dönem var. Bir reform programı aslında çok küçüktür ama bizim için çok önemli sosyal değişiklikler yaratacağından, aynı zamanda önemli ve büyüktür… Şimdi zaten bu hükümet bir seçim hükümeti, bir cephe (koalisyon) hükümetidir. Bu hükümet biçimi zaten başka türlü bir değişikliğe de müsaade etmez. Bundan daha iyi bir yol olabilir ama bizim limitimiz bu; burada bundan daha büyük bir değişiklik yapamıyoruz, yapamadık… Gerçekliğin ne olduğunu anlamak zorundasınız. Düşünsel olarak, sosyal olarak anlamak zorundasınız. Biz yalnızca gerilla değiliz. Biz aynı zamanda mücadeleciyiz. Biz, kapitalizme karşı halkın yaşaması için mücadele ediyoruz; fantastik bir solu değil, gerçeğin solunu savunuyoruz…”
Bu akşam Uruguaylıyım. Bir gerilla grubunun maçı ortasında kesmesine de itirazım yok ama Pepe kızar mutlaka ve bütün Uruguay.

Chavez kanser tedavisi için Küba’da

Venezuela Cumhurbaşkanı Hugo Chavez, kanser tedavisine devam etmek için Küba’ya gitti.

Venezüela lideri doktorların aldırdığı tümörden sonra yeni habis hücreler tespit etmediklerini söyledi. Kemoterapinin bugün başlayacağını söyleyen Chavez bir kaç gün Küba’da kalacağını belirtiyor.

Küba televizyonu Cumhurbaşkanı Raul Castro’yu Chavez’i havana havaalanında karşılarken gösterdi.
Chavez seyahati öncesine bazı yetkilerini bakanlarına devretti ancak tüm yetkilerin devrini reddetti.

Daha önceki yokluğu sırasında muhalefet Chavez’in ülke dışındayken cumhurbaşkanlık görevini yerine getirip getiremeyeceğini sorgulamış ve görevi bir başkasına teslim etmesini istemişti.
Küba’da ameliyat olup, bir tümör aldırtan Chavez iki hafta kadar önce ülkesine geri dönmüştü.

Chavez bu kez Küba’da ne kadar süreyle kalmayı planladığını açıklamadı.

Doktorların önerisi uyarınca iş yükünü azaltacağını belirten Chavez, sabahları saat 5’te kalktığını ve Alman düşünür Nietzsche’yi okuduğunu söylüyor.

Geçtiğimiz günlerde Chavez tedavisinin henüz tamamlanmadığını, radyoterapi veya kemoterapi görmesi gerekebileceğini söylemişti.

Chavez, devlet televizyonundaki konuşmasında, kanserli hücrelerin yayılma riskinin bertaraf edilmediğini belirtti.

Venezuela liderinin Küba’ya gidiş nedeninin kanser olduğu hemen duyurulmamış, günlerce kamu önüne çıkmayışı söylentilere neden olmuştu.

56 yaşındaki Sosyalist lider, Karakas’a geri döndükten sonra hastalığı hakkında çok az ayrıntı verdi.

Chavez, Küba’dan ülkesine geri dönüşünde tezahürat yapan binlerce yandaşı tarafından karşılanmış ve cumhurbaşkanlık sarayının balkonundan Venezuela bayrağını sallayarak sağlık savaşını kazanacağını söylemişti.

Önümüzdeki yıl Venezuela’da genel seçimler var ve Chavez’in dördüncü dönem cumhurbaşkanlığı için tekrar aday olması bekleniyor (BBC)

Bolivya’da varoş ayaklanması

Bolivya’da başkent La Paz’da, semtlerinde su, elektrik ve kanalizasyon altyapısının iyileştirilmesini talep eden on binlerce kişi bir anayolu trafiğe kapayıp, fuel-oil ve gaz tankerlerinin yolunu kesince yakıt sıkıntısı başgösterdi.

El Alto adlı uydu kentin sakinleri, başkente yakıt dağıtan YPFB adlı devlete ait petrol tesislerinin önünde iki gün süreyle barikat kurdu. Anayolun kapanması da trafiği felç etti.

2003’te El Alto’da diğer ülkelere ucuza gaz satılmasını protesto eden ve petrol tesislerinin devletleştirilmesini isteyen binlerce kişi güvenlik güçleriyle çatışmıştı.

Onlarca kişinin öldüğü iki hafta süren protestolardan sonra Cumhurbaşkanı Gonzalo Sanchez de Lozada istifa etmişti.

Protestocular, Cumhurbaşkanı Eva Morales’in temsilcilerinin taahhütlerine rağmen, iş makinalarını görmeden evlerine dönmeyeceklerini söyleyerek eylemlerine bir süre daha devam ettiler ve “Gerekirse, 2003’te gaz savaşlarında yaptığımız gibi yine savaşırız” dediler.

Ancak eylemciler daha sonra dağıldı.

Kar fırtınası

Ülkenin güneyinde ise son 20 yılın en ağır kar yağışı hayatı felce uğrattı.

Bolivya hükümeti komşu ülkelerden merkezle bağlantısı kesilen bölgelere yardım ulaştırılması için helikopter, kapanan yolların açılması için de iş makinaları istedi.

Bolivya’da devletin iki helikopteri var

Yüksek kesimlerdeki Potosi bölgesinde çiftçiler ürünlerini kaybederken 50 bin kadar lama ve alpaka koyunu, otlakları kar altında kaldığı için yemsiz kaldı. Bölgede yollar kapandı.

Bolivya Sivil Savunma yetkilileri, helikopter olmadan mahsur kalanların kurtarılması ve yardım ulaştırılmasının imkansız olduğunu söylüyor.

Bolivya’da devletin sadece 2 helikopterinin olduğu belirtiliyor. (BBC)

Başkan Chavez kanser tedavisini Küba’da sürdürecek

Venezuela Devlet Başkanı Hugo Chavez’in kanser tedavisini Küba’da sürdürmek için Ulusal Meclis’e bir mektup yollayarak izin istedi. Bazı yayın organları ise Başkan Chavez’in tedavi için Brezilya’ya gideceğini bildirmişti.

Küba’da başarılı bir ameliyat geçiren Chavez, ülkesine döndükten sonra iyi olduğu ve kanseri yenmek için kararlı olduğu yönünde mesajlar vermişti.

Brezilya Devlet Başkanı Dilma Rousseff bir çağrı yaparak Başkan Chavez’in Küba’da geçirdiği ameliyat sonrası uygulanması gereken kemoterapi ve radyasyon tedavileri için Sao Paulo’da bulunan Suriye=Lübnan Hastahanesini önermişti.

Başkan Chavez!in tedavi için 1 ay Küba’da kalacağı bildirildi

Dinlenmesi yönündeki tavsiyeleri bir kenara iten Başkan Chavez, dün, yeni seçilen Peru devlet Başkanı Ollanda Humala’yı Başkanlık sarayı Miraflores’de kabul etti. Her iki lider yayınladıkları ortak bildiride iki ulus arasındaki kardeşlik ve dayanışmayı vurguladı.

Latin Amerika’nın ünlü sesi Cabral silahlı saldırı sonucu öldü

Arjantin’in ünlü şarkıcısı ve halk ozanı Facundo Cabral, Guaremala’da uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti.

1970’lerde protest müzik yaparak sivrilen Cabral, havalimanına giderken içinde bulunduğu araç saldırıya uğradı. Olayda Cabral’ın şöförü de hayatını kaybetti.

İtfaiye yetkilileri saldırı sırasında ünlü şarkıcının yalnız olmadığını, birlikte seyahet ettiği bir işadamı arkadaşının da olayda yaralandığını açıkladı. Polise göre asıl hedef işadamı olabilir.

Latin Amerika’nın bu ünlü sesinin hayatını kaybettiğini öğrenen hayranları olay yerine akın etti. Bunlar arasında Cabral’ın arkadaşı, Nobel Ödüllü Rigoberta Menchu da vardı.

“Bu ülkemiz açısından utanç verici bir cinayet. Kınıyoruz bu iğrenç saldırıyı. Aklıma gelen tek şey idealleri uğruna öldürülmüş olabileceği. Yoksa burada, Guatemala’da öldürülmesi için bir başka sebep olabileceğini sanmıyorum.”

Bölgenin en fakir ülkelerinden biri olan Guatemala, Latin Amerika’nın en yüksek cinayet oranlarından birine sahip. Devlet Başkanı Alvaro Colom, saldırının adi bir suç mu yoksa planlı bir cinayet mi olup olmadığının araştırıldığını açıkladı. Guatemala cinayet sonrası üç günlük yas ilan etti.

Turne için Guatemala’da bulunan 74 yaşındaki şarkıcı, birçok kez bu ülkede konserler vermişti.

Chomsky’den Guardian’a “Sözlerimi çarpıttılar” suçlaması

Noam Chomsky, Guardian’da çıkan ve Chavez’le ilgili ağır ithamların bulunduğu röportajının yer aldığı haberi “çarpıtmaca” olarak niteleyerek, Guardian’a ateş püskürdü: Bu aşırı onursuzluktur.

Ünlü dilbilimci ve düşünür Noam Chomsky, İngiliz The Guardian gazetesine verdiği Venezuela konulu röportajda sözlerinin çarpıtıldığını belirterek, Observer’ın “aşırı bir onursuzlukla” suçladı. Observer ise röportajın tam metnini yayınlayarak, bir çarpıtma olmadığını söyledi.

Söz konusu röportajla ilgili haberin başlığı “Noam Chomsky eski dostu Hugo Chavez’i demokrasiye ‘saldırı’ konusunda eleştiriyor” idi. Chomsky, bu başlığın “tamamen aldatmaca” olduğunu söyledi. Haberi yapan muhabir konusunda ise yıllardır Guardian’a eleştiri ve itirazlar yöneltiliyordu.

Haberde ne denildi?
Guardian’ın haberinde Noam Chomsky’nin, Venezuela lideri Chavez’i “elinde çok fazla güç toplamakla” eleştirdiği yazıldı. Haberde Chavez’in Chomsky’yle yakınlığına dair örnekler verilerek, alaycı bir ifadeyle “Başkan konuyu bir kez daha düşünmek üzere olabilir, çünkü favori aydını şimdi silahlarını Chavez’e doğrultmuş durumda” denildi.

Telefon üzerinden yapılan görüşmede Chomsky, yaklaşık bir senedir tutuklu bulunan yargıç Maria Lourdes Afiuni’nin serbest bırakılması yönünde görüş bildirdi. 2009 yılında Afiuni, Chavez’in de kişisel olarak yakından ilgilendiği bir davada, yolsuzluk iddiasıyla hapse atılan bir bankacıyı tahliye etmiş, tahliye olan bankacı da hemen ülkeden kaçmıştı. Bu olay üzerine Chavez, yargıç Afiuni’ye kızgınlığını televizyon ekranlarından dile getirmişti.

Kanser hastası olan ve hapishanede başka mahkûmların saldırısına uğradığı belirtilen Afiuni’nin yeterince acı çektiğini düşünen Chomsky, yargıçın serbest kalması için Chavez’e bir mektup kaleme aldı. Guardian muhabiri, bu konuyu sordu.

Haberde Chomsky’nin, Venezuela nesnelliğine de atıfla, ancak genel teorik bir saptamada bulunduğu anlaşılan şu sözleri alıntılandı: “Yürütme gücünün konsantrasyonu, eğer, örneğin İkinci Dünya Savaşı gibi, çok kısa ve özel koşullar altında değilse, demokrasiye bir saldırıdır. Venezuela’nın koşullarının bunu gerektirip gerektirmediğini tartışabilirsiniz: iç koşullar ve bir dış saldırı tehdidi, bu meşru bir tartışma. Fakat benim bu tartışmadaki görüşüm, bunun gerekmediği yönünde.”

Chomsky: Aşırı onursuzluk
Noam Chomsky, konuyla ilgili kendisine elektronik posta yoluyla ulaşan Alek Boyd’a verdiği yanıtta, Guardian’daki haber için şunları söyledi:

“Başlıktan başlayalım. Tam bir aldatmaca. Yazının bütünü boyunca bu sürüyor. Bunu sadece gerçek alıntılarla, onların yorumlarını karşılaştırarak bile söyleyebilirsiniz. Bahsettiğim, ve beklediğim gibi, The New York Times’ın benzer bir röportajla ilgili haberi çok daha dürüsttü, ve Guardian’ın aşırı onursuzluğunu gözler önüne seriyordu.

Eğer İsrail’i çeşitli suçlarla suçlayan İranlı bir muhalif, Iran’ın daha beter istismarları ışığında İran ve destekçilerinden gelecek suçlamaların ciddiye alınamayacağını söylese, eminim bunu anlarsınız. Bunu anlamıyorsanız, ki bundan kuşkuluyum, hakikaten üzerinde düşünmeniz gereken sorunlarınız vardır. Eğer bunu sahiden anlıyorsanız, varsaydığım gibi, yine aynısı geçerli. Bu nedenle Manning [Wikileaks’e belge verdiği için hapse atılıp işkence gören Amerikan askeri – soL] meselesini gündeme getirmek konuyla çok ilgili.”

Guardian tam metni yayınladı
Guardian gazetesi, Chomsky’nin bu suçlamaları karşısında Chomsky ile muhabir Rory Carroll arasında geçen telefon görüşmesinin dökümünü yayınladı. Dökümde Chomsky’nin Afiuni davası nedeniyle birtakım eleştiriler sıraladığı, fakat Venezuela liderinin “demokrasiye saldırdığını söylediği” şeklindeki Guardian yorumunun, Chomsky çok daha genel ve “meşru” olarak nitelediği bir tartışmanın iki tarafını dile getirdiği için biraz zorlama olduğu görülüyor.

Muhabir eleştiri oklarının hedefi
Guardian’da söz konusu haberin altında imzası olan Rory Carroll, gazetenin Latin Amerika muhabiri. Daha önce özellikle İngiltere kaynaklı pek çok alternatif haber sitesi, Carroll’ı Latin Amerika konusunda çok taraflı ve açıkça sol düşmanı haberler yapmakla suçladı. Venezuela’yla ilgili haberlerinde haber seçimi ve sunuşunda özellikle muhaliflerin cephesinden baktığı görülen Carroll, “bağımsız görüş” olarak da sık sık iş çevrelerinden isimlere danışmasıyla biliniyor. (soL – Dış Haberler)

Chavez: Kanserli tümör için ameliyat oldum

Venezuela Cumhurbaşkanı Hugo Chavez, kanser olduğunu ve vücudundaki tümörü aldırmak üzere Küba’da ameliyat olduğunu açıkladı.

Üç hafta önce leğen kemiği apsesi nedeniyle ameliyat olmaya Küba’ya gittiği açıklanan Chavez’in günlerce kamuoyu önüne çıkmaması ve sağlığıyla ilgili net bir haber alınamaması, çeşitli spekülasyonlara yol açmıştı.

Sağlık mücadelesini kazanmaya kararlı olduğunu söyleyen Venezuela lideri, “tümüyle iyileşme” yolunda olduğunu vurguladı.

Venezuelalı yetkililer Chavez’in sağlığı nedeniyle 5 Temmuz’da yapılması planlanan bir bölgesel zirveyi askıya almak zorunda kalmışlardı.

‘Yeni mücadele’
BBC’nin Karakas’taki muhabiri Sarah Grainger, Chavez’in halka seslendiği son konuşmasına kıyasla çok daha zayıflamış göründüğünü ve açıklamasında ciddi bir sağlık sorunu olduğu şüphesini doğruladığının altını çiziyor.

Chavez, konuşmasında “çok temel bir hata yaparak” kendisine bakmayı ihmal ettiğini de söyledi.

Kendisini ilk kez Havana’ya yaptığı bir resmi gezide, Küba devriminin öncüsü Fidel Castro’nun iyi görünmediğini söyleyerek uyardığını belirten Chavez, ameliyatın başarılı geçtiğini ve tümörün alındığını da ifade etti.

Venezuela lideri, hastalığını, “yaşamın karşımıza çıkardığı yeni bir muharebe” olarak niteledi ve kendisi için dayanışma yürüşü yapan Venezuelalılara ve diğer kardeş halklara da teşekkür etti.

Chavez konuşmasını, Castro’nun da geçmişte sık kullandığı, “Zafere kadar daima ileri! Biz kazanacağız!” sloganlarıyla bitirdi (BBC)